Serverless computing, bulutta uygulama oluşturmaya ve çalıştırmaya yönelik nispeten yeni bir yaklaşımdır. Altyapı katmanını soyutlamanın ve olaylara yanıt veren kod yazmaya odaklanmanın bir yoludur. Bu şekilde, geliştiricilerin sunucuları yönetme veya ölçeklendirmeyi ele alma konusunda endişelenmelerine gerek kalmaz, bu da çok fazla zaman ve emek tasarrufu sağlayabilir. Sunucusuz bilgi işlem, geliştiricilerin temeldeki altyapı hakkında endişelenmek yerine iş sorunlarını çözen kod yazmaya odaklanmasına olanak tanır.
Serverless Nedir?
Serverless, geliştiricilerin sunucuları kişisel olarak yönetmek zorunda kalmadan uygulamalar oluşturmasına ve çalıştırmasına olanak tanıyan, bulutta yerel bir geliştirme modelidir. Bunun yerine, sunucu yönetimi bulut sağlayıcı tarafından gerçekleştirilir.
Serverless Computing (Sunucusuz Bilgi İşlem) Nedir?
Serverless computing, geliştiricilerin temel altyapı hakkında endişelenmeden kod yazmasına ve çalıştırmasına olanak tanıyan bir bulut bilgi işlem modelidir. Bu modelde bulut sağlayıcı, sunucular, depolama sistemleri ve ağ kaynakları dahil olmak üzere uygulamayı çalıştırmak için gereken altyapıyı dinamik olarak yönetir. Sunucuları yönetmeniz ve sağlamanız gereken geleneksel bilgi işlem modellerinin aksine, sunucusuz bilgi işlemde yalnızca kullandığınız kadar ödersiniz, çünkü hizmet sağlayıcı talebe göre ölçeği büyütme veya küçültmeyle ilgilenir. Bu, geliştiricilerin zaman alıcı ve maliyetli olabilen altyapıyı yönetmek yerine kod yazmaya odaklanmasını kolaylaştırır.
Functions as a Service(FaaS) Nedir?
Function as a Service (FaaS), geliştiricilerin belirli olay veya tetikleyicilere yanıt olarak küçük, ayrı kod parçaları oluşturup çalıştırmalarına olanak tanıyan bir bulut bilgi işlem modelidir. Bu modelde, bulut sağlayıcı bu yönleri yönettiği için geliştiricilerin temel altyapıyı veya sunucu örneklerini yönetme konusunda endişelenmesine gerek yoktur. FaaS, özel sunuculara olan ihtiyacı ortadan kaldırdığı ve geliştiricilerin altyapıyı yönetmek yerine kod yazmaya odaklanmasına izin verdiği için sunucusuz bilgi işlem olarak da bilinir. FaaS’ın ölçeklenebilirlik, maliyet etkinliği, azaltılmış karmaşıklık ve iyileştirilmiş verimlilik gibi geleneksel sunucu modellerine göre çok sayıda avantajı vardır.
Serverless Teknolojisi Nedir?
Serverless teknolojisi, bulut sağlayıcının altyapıyı yönettiği ve kodu yürütmek için gereken kaynakları otomatik olarak sağladığı bir bulut bilgi işlem modelidir. Geliştiricilerin, temeldeki altyapı hakkında endişelenmek zorunda kalmadan kod yazmaya odaklanmasını sağlar.
Sunucusuz teknoloji, bulut sağlayıcılarının altyapıyı yönettiği ve uygulamalar için kaynakları otomatik olarak tahsis ettiği, geliştiricilerin yalnızca kod yazmaya ve dağıtmaya odaklanmasına izin veren bir bulut bilgi işlem modelidir.
Başka bir deyişle, geliştiricilerin sunucuları yönetme, ölçeklendirme ve altyapıyla ilgili diğer görevleri ortadan kaldırır.
AWS Lambda Nedir?
AWS Lambda, Amazon Web Services (AWS) tarafından sunulan sunucusuz bir bilgi işlem hizmetidir. Geliştiricilerin, temel altyapı hakkında endişelenmeden kod çalıştırmasına olanak tanır. Geliştiricilerin, API çağrısı veya dosya yükleme gibi belirli tetikleyicilere yanıt olarak otomatik olarak yürütülen olay odaklı işlevler oluşturmasına olanak tanır. Örneğin, görüntüleri belirli bir S3 grubuna yüklenir yüklenmez otomatik olarak yeniden boyutlandırmak veya bir DynamoDB tablosuna yeni bir kayıt eklendiğinde bir e-posta bildirimi göndermek için Lambda’yı kullanabilirsiniz. Bu sunucusuz mimari, sunucuları sağlama ve yönetme ihtiyacını ortadan kaldırır ve yalnızca bilgi işlem kaynaklarının fiili kullanımı için ücret alır ve bu da önemli ölçüde maliyet tasarrufu sağlayabilir. Lambda, Node.js, Python ve Java dahil olmak üzere birçok programlama dilini destekleyerek birçok geliştirici tarafından erişilebilir olmasını sağlar.
Neden Serverless?
Serverless modelin maliyetleri düşürme, daha fazla ölçeklenebilirlik sağlama, bakım yükünü azaltma ve hızlı dağıtımlara izin verme gibi birçok avantajı vardır. Serverless, kod son kullanıcıya daha yakın çalıştırılabildiğinden gecikmeyi de azaltır.
Serverless Computing Avantajları
Serverless computing’in sunduğu avantajlar aşağıdakileri içerir:
1. Ölçeklenebilirlik
Sunucusuz teknoloji, gelen iş yüküne göre uygulamaları otomatik olarak ölçeklendirebilir ve uygulamanın her zaman kullanıcılar tarafından kullanılabilir olmasını sağlar.
2. Düşük maliyetler
Bulut sağlayıcıları sadece işlevlerin gerçek kullanımı için ücret aldığından, geliştiriciler boşta kalan kaynaklar için ödeme yapmak zorunda kalmayarak maliyetten tasarruf edebilir.
3. Daha hızlı pazara sürüm süresi
Geliştiriciler altyapıyı yönetmek yerine yalnızca kod yazmaya odaklanabilir, bu da yeni özellikleri devreye almak için gereken süreyi azaltabilir.
4. Artırılmış çeviklik
Sunucusuz teknoloji, geliştiricilerin yeni kodu kolayca devreye alıp test edebildikleri için hızlı bir şekilde deney yapmalarını ve yinelemelerini sağlar.
Serverless Computing Dezavantajları ve Zorlukları
Serverless computing’in sunduğu dezavantajlar aşağıdakileri içerir:
1. Altyapı üzerinde sınırlı kontrol
Bulut sağlayıcıları altyapıyı yönettiğinden, geliştiriciler ortamın ağ ve güvenlik gibi belirli yönleri üzerinde sınırlı kontrole sahip olabilir.
2. Hata ayıklama ve test etme
Geliştiricilerin olayları simüle etmesi veya özel test çerçeveleri yazması gerekebileceğinden sunucusuz işlevlerde hata ayıklama ve test etme zor olabilir.
Serverless Mimari Nedir? Nasıl Yönetilmelidir?
Serverless mimari, kaynak yönetimi ihtiyacını azaltan uygulamalar oluşturmanın ve çalıştırmanın bir yoludur. Böyle bir yaklaşım, işletmelerin fiziksel sunucuları yönetmeden uygulamaları çalıştırmasına olanak tanır.
Kaynakları tahsis ederek ve altyapıyı ölçeklendirerek bulut sağlayıcılarının kod yürütmesini sağlar. Sunucusuz bilgi işlem platformlarına örnek olarak AWS Lambda, Azure Functions, Google Cloud Functions vb. verilebilir.
Serverless Mimari Özellikleri
Serverless mimari özellikleri aşağıdaki şekildedir:
1. Yüksek düzeyde ölçeklenebilir ve esnek
Serverless uygulamalar inanılmaz derecede ölçeklenebilirdir ve bir ile sonsuz eşzamanlı kullanıcı arasında herhangi bir yerde çalışabilir. Örneğin, Netflix gibi eşzamanlı kullanıcı ağırlıklı uygulamalar, o anda platformda kaç kişinin bulunduğundan bağımsız olarak en iyi performansı sunmak için sunucusuz sisteme güvenir. Yalnızca birkaç kullanıcı olduğunda bile sürekli olarak yüksek bant genişliğine sahip olmanın maliyetlerinden kaçınırken, hiçbir zaman bir bant genişliği sıkışıklığı olmamasını sağlar.
2. Gerçek zamanlı veri güncellemeleri ve aktarımı
Veriler kullanıcı tarafından erişilmeyi bekleyen bir aracı konumda saklanmaz. Yalnızca bir kullanıcı eylemi ve tetiklenen bir olay olduğunda, uygulama işleve göre yanıt verir ve back-end’de verileri getirir. Bu, kullanıcıya yalnızca en son verilerin gönderilmesini sağlar. Örneğin, canlı etkinlikler ve TV yayınları, gerçek zamanlı olarak gecikmesiz veri iletimi sağlamak için öncelikle sunucusuzluğa güvenir.
3. Sağlayıcıya ait sunucu bakımı
Serverless, fiziksel sunucu altyapısı olmadan gerçekten çalışmaz. Bu yalnızca, geliştiricilerin ve uygulama sağlayıcıların temel sunucu kullanılabilirliği, yapılandırma, sağlama veya bakım konusunda endişelenmelerine gerek olmadığı anlamına gelir. Kaynak sağlamayı kontrol etmek için kural yazmanıza ve kullanılmayan kaynakları devre dışı bırakmanıza gerek yoktur. Bulut satıcıları, ölçeklenebilirlik, otomatikleştirilmiş provizyon, otomatikleştirilmiş API bağlantısı ve çok daha fazlasını içeren önceden paketlenmiş FaaS hizmetleri sunar.
İşletmeler Neden Serverless Mimari Kullanmalıdır?
Sunucusuz mimarinin işletmeler için başlıca avantajları aşağıdaki şekildedir:
- Daha hızlı kaynak yönetimi
- Geliştirme projelerinde büyüme ve ayarlama için geliştirilmiş ölçeklenebilirlik
- Ücretsiz uygulama boşta kalma süresiyle daha düşük maliyetler
- Çeşitli programlama dillerine destek
- Yeni yazılımları ve güncellemeleri hedef pazarlarına hızla dağıtma
Bu noktaların her biri, geliştiricilere uyum sağlamak ve üstesinden gelmek için ihtiyaç duydukları araçları sağladığı için esneklik sunar. Geliştiriciler, sunucusuz mimarinin kullanılmasıyla programlama ve devreye alma gibi en önemli konulara odaklanabilir. Geleneksel sunucular, uygulama ve yönetimle ilgili çok daha fazla çalışma gerektirdiklerinden, geçmişte olmaktan çok uzaktır.
İşletmenizin verimli bir şekilde büyümesi ve engelleri en aza indirmesi için doğru yolda kalmanıza olanak tanıyan bir destek sistemine ihtiyacınız var. Birçok şirket geleneksel sunucularla iyi durumda olsa da, teknoloji, sunucusuz mimarinin hızına ve verimliliğine yetişemez. Rekabette nasıl öne çıktığınızı doğrudan etkileyebileceğinden, bunu akılda tutmanız çok önemlidir.
Serverless Mimarisi Kullanım Maliyeti
Sunucusuz bilgi işlem genellikle, istek sayısı, yürütme süresi, bellek ve ağ gibi yalnızca tükettiğiniz kaynaklar için ödeme yaptığınız bir kullanım başına ödeme modeline dayanır. Ancak, farklı sağlayıcıların farklı fiyatlandırma yapıları, katmanları ve indirimleri olabilir, bu nedenle bunları dikkatlice karşılaştırmanız ve ihtiyaçlarınıza ve bütçenize uygun olanı seçmeniz gerekir.
Serverless Uygulamaları ve Kullanım Durumları
Serverless uygulamaların bazı kullanım durumları aşağıdakileri içerir:
1. Web uygulamaları
Sunucusuz teknoloji, e-ticaret web siteleri, sosyal medya platformları ve sohbet botları gibi ölçeklenebilirlik gerektiren web uygulamaları oluşturmak için çok uygundur.
2. Veri işleme
Sunucusuz teknoloji, bir web sitesindeki kullanıcı davranışını analiz etmek veya IoT cihazlarından sensör verilerini işlemek gibi büyük miktarda veriyi gerçek zamanlı olarak işlemek için kullanılabilir.
3. Mobil ve IoT uygulamaları
Sunucusuz teknoloji, anında iletme bildirimleri, kullanıcı kimlik doğrulaması ve veri depolama gibi mobil ve IoT uygulamaları için backend mantığını işlemek üzere kullanılabilir.
Kimler Serverless Kullanmalı?
Serverless, pazara giriş sürelerini kısaltmak ve hafif, esnek uygulamalar oluşturmak isteyen işletmeler büyük fayda sağlar. Tutarsız kullanım gören, gerektiğinde yanıt veren ve dururken ücrete tabi olmayan uygulamalar için maliyetleri önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olacaktır.
Serverless Güvenlik Sorunları ve Alınabilecek Önlemler
Geleneksel olarak çoğu uygulama, siteler arası komut dosyası çalıştırma, bozuk erişim kontrolü, veri tabanı enjeksiyonu, hassas verilerin açığa çıkması, güvenli olmayan seri hale getirme ve diğerleri gibi güvenlik riskleriyle karşı karşıyadır. Bunu azaltmak için güvenlik duvarlarını kurmak ve yapılandırmak, IPS araçlarını kullanmak ve hatta sunucu tabanlı koruma yöntemlerini kullanmak gibi geleneksel yöntemleri kullanırlar. Bu, ağ denetimine odaklanmayan serverless mimaride çalışmaz; bunun yerine istemci tarafında davranışsal koruma, kod koruması ve güvenlik izinlerine odaklanır. Bu nedenle serverless güvenlik, kod işlevlerini güvence altına almak için doğrudan uygulamalara eklenen ek koruma katmanıdır ve böylece geliştiricilere uygulamaları üzerinde uyumluluk ve güvenlik duruşu sağlar.
Serverless Güvenlik Sorunları
- Sunucusuz işlevler, HTTP API’leri, bulut depolama, IoT cihaz bağlantıları ve kuyruklar dahil olmak üzere çeşitli olay kaynaklarından gelen girdi verilerini kullanır. Bu, saldırı yüzeyini önemli ölçüde artırır, çünkü bu parçalardan bazıları, standart uygulama katmanı koruması tarafından düzgün bir şekilde incelenemeyen güvenilmeyen mesaj biçimleri içerebilir. Girdi verilerini (protokoller, vektörler ve işlevler gibi) almak için kullanılan bağlantı bağlantıları, bağımsız güvenlik açıkları açığa çıkarsa saldırı noktaları olarak kullanılabilir.
- Sunucusuz uygulamalar, bulut servis sağlayıcının sunduğu ayar ve özelliklerdeki güvenli olmayan yapılandırmalar nedeniyle siber saldırılara açıktır. Örneğin, Hizmet Reddi (DoS) saldırıları, düşük eşzamanlı limitlerin uygulamaya karşı saldırı noktaları olarak kullanıldığı, işlevler ve ana bilgisayar arasındaki yanlış yapılandırılmış zaman aşımı ayarları nedeniyle sunucusuz uygulamalarda sıklıkla meydana gelir. Bilgisayar korsanları, işlev olaylarını beklenenden daha uzun süre yürütmek için uzattıkları işlev çağrılarına müdahale ederek, Denial-of-Wallet (DoW) saldırılarına izin vererek ve sunucusuz işlevin maliyetini artırarak da işlev bağlantılarından yararlanabilir. Genel depolardan (GitHub ve S3 kovaları gibi) korumasız işlevlerin kullanılması, hassas verilerin sızması nedeniyle DoW saldırılarına da neden olur. Bunun nedeni, bilgisayar korsanlarının korumasız sırlar ve kodda sabit kodlanmış anahtarlar ile açığa çıkan işlevlerden yararlanmasıdır.
- Sunucusuz uygulamalar durum bilgisizdir ve mimarilerinde mikro hizmetlerin kullanılması, bağımsız işlevlerin hareketli kısımlarını kimlik doğrulama hatasına maruz bırakır. Örneğin, yüzlerce sunucusuz işleve sahip bir uygulamada yalnızca bir işlevin kimlik doğrulaması yanlış yönetilirse, bu, uygulamanın geri kalanını etkiler. Bilgisayar korsanları, otomatik kaba kuvvet gibi farklı yöntemlerle sisteme erişmek için tek bir işleve odaklanabilir.
- Sunucusuz ekosistem, birçok bağımsız işleve dayanır ve her işlevin kendi rol ve izinleri vardır. İşlevler arasındaki yoğun etkileşim bazen işlevlerin haklarında aşırı ayrıcalıklı olmasına neden olabilir. Örneğin, veri tabanına sürekli olarak erişen ve diğer işlevleri güncelleyen bir işlev, bilgisayar korsanları tarafından görülebilmesi nedeniyle büyük bir risk oluşturabilir.
Serverless mimarilerde güvenlik önemli bir endişe kaynağıdır. Serverless güvenlik sorunlarıyla ilgili alınabilecek önlemler aşağıdaki şekildedir:
- Fonksiyon ve bileşenlere sadece gereken minimum yetkileri verin.
- Her fonksiyonu ayrı bir işlem veya konteyner içinde çalıştırarak diğer fonksiyonlarla etkileşimi sınırlayın.
- Verilerin iletilmesi ve depolanması sırasında güçlü şifreleme kullanın.
- Kullanılan kütüphaneleri düzenli olarak güncelleyin ve güvenlik açıklarını izleyin.
- Uygulamalarınızı düzenli olarak güvenlik açıklarına karşı kontrol edin ve potansiyel riskleri değerlendirin.
- Uygulama API’larını güvenli hale getirerek bilgisayar korsanlarının kullanıcıların sisteme erişimini engelleyin.
- Uygulamalarınıza gelen trafiği izleyin ve şüpheli IP adreslerini engelleyin.
- Uygulamalarınızdaki tüm etkinlikleri günlüğe kaydedin ve anormal davranışları tespit etmek için sürekli izleyin.
Hangi Durumlarda Serverless Kullanım İhtiyacı Duyulur?
Aşağıdaki durumlarda serverless kullanım ihtiyacı duyulur:
- Sunucu maliyetlerini azaltmak istiyorsanız, sunucusuz geçiş, sunucu maliyetlerini önemli ölçüde azaltacaktır.
- Geliştirici kaynaklarını serbest bırakmak
- İş bulut tabanlı web uygulamanızı ölçeklendirmek
- Altyapıyı sürdürmek yerine etkili çözümler geliştirmek
- Kaliteyi etkilemeden geliştirme maliyetlerini azaltmak
- Karmaşıklıklara karışmadan otomatik ölçeklendirme
Bulut Sağlayıcının Sunucusuz Bilgi İşlemdeki Rolü Nedir?
Sunucusuz mimariler, geleneksel sunucu tabanlı altyapıyla karşılaştırıldığında çeşitli avantajlarla birlikte gelir. İşletmeler, bulutta sunucusuz mimariyle daha iyi ölçeklenebilirlik, daha yüksek esneklik, daha hızlı sürüm süresi ve uygun maliyetli bir yazılım geliştirme modu gibi avantajlardan yararlanabilir.
Knative ve Serverless Kubernetes Nedir?
Knative ve Serverless Kubernetes, Kubernetes üzerinde çalışan ve serverless uygulamalar geliştirmeyi kolaylaştıran teknolojilerdir. Her ikisi de Kubernetes’in ölçeklenebilir ve esnek özelliklerini kullanarak serverless iş yüklerini destekler. İkisi arasındaki temel fark, Knative’nin özel bir teknoloji seti olması ve Serverless Kubernetes’in ise Kubernetes üzerinde çalışan genel bir serverless çözümü olmasıdır.
İlgili İçerikler:
Bulut Bilişim Nedir? Şirketler Dijital Dönüşüm Sürecinde Cloud Ortamına Nasıl Entegre Olmalıdır?
DevOps Nedir, Ne İşe Yarar? Yeni Başlayanlar İçin DevOps
Iaas (Infrastructure as a Service) Nedir? Iaas vs. Paas Arasındaki Farklar
PaaS (Platform as a Service) Nedir? PaaS vs. IaaS Arasındaki Farklar
Bulut Bilişimde SaaS, IaaS, PaaS Arasındaki Farklar Nelerdir?
Red Hat Kullanarak Güvenli Bir Şekilde Konteyner Yaratmak ve Mevkilendirmek
Bulut Teknolojisi Nedir? Popüler Bulut Depolama Servisleri
VDS (Virtual Dedicated Server) Server Nedir, Ne İşe Yarar?
Load Balancer Nedir? Avantajları, Kullanım Alanları ve Örnekleri
Flutter Nedir? Yeni Başlayanlar İçin Flutter İle Mobile Uygulama Geliştirme
Cloud Hosting ile Cloud Server Arasında Fark Var mı?
Siber Güvenlik Nedir? İnternet Ortamında Veri Güvenliğini Nasıl Sağlarız?
MS. Hyper-V Nedir, Ne İşe Yarar? Microsoft Sunucu Sanallaştırma Nasıl Çalışır?
Private Cloud Nedir? İşletmeler Neden Özel Bulut Veri Merkezinde Verilerini Barındırmalı?
HCI (Hyper Converged Infrastructure) Nedir? Hiper Bütünleşik Altyapı Mimarisi Hakkında Her Şey
