İnternet siteleri internette, domain (alan adı) ile temsil edilirler. Bu domainler ister ilk sizin tarafınızdan üretilsin ister başkası tarafından kullanılıyor olsun, her defasında en az bir yıllık olarak tescil edilmek ve kullanılacaksa yenilenmek zorundadır.
Kimi durumlarda kullanıcılar ister bilinçli olarak isterse farkında olmadan tescil sürelerini kaçırmaktadır. Bu yazıda böyle durumlarda, yenileme süresi geçen domainler hakkında neler yapmanız gerektiğini ve süresi geçen domainlerin “Domain backorder” yöntemiyle nasıl geri alınacağını yani “Domain Backorder Nedir?” konusunu işleyeceğiz.
Domain Backorder Nedir?
Domain Backorder, kelime anlamı olarak alan adı ön siparişi demektir. Aslında tam da kelime anlamını ifade eden bir işlemdir. Yenileme süresi geçmiş bir alan adı (domain) belirli bazı süreçleri tamamladıktan sonra hiç tescil edilmemiş gibi sıfırlanır.
Yeterince beklenir ve başkası o süreçte domaini yeniden tescil etmezse aynı domaini ilk defa tescil edilmiş gibi kolayca üzerinize alabilirsiniz. Ancak hedeflediğiniz bir domain ise işinizi şansa bırakmamalısınız.
Normalde domain ilk tescil süreçleri çok kolaydır ancak sonrasında bir kişiye tescillenen domainin, başkalarınca fırsatçılıkla alınmaması için bir dizi işlemden oluşan bir süreç oluşturulmuştur.
Bazı kişiler yeni bir domain aramaktansa, beğendiği ve daha önceden tescil edilmiş bir domaini almak üzere beklemeye karar verebilir. Bu kategoride ve tescil süresi bitmek üzere olan domainler için eğer kullanıcısı yenileme yapmaz ise kendi üzerine alabilmek üzere domain ön siparişi (domain backorder) işlemi başlatır. Backorder süresi dolan domainlerin takip edilmesini ve sıfırlamadan sonra otomatik kayıt yapmaya imkan tanıyan bir sistemdir.
İsterseniz süreçler ilk baştan nasıl başlıyor ve nasıl ilerliyor anlatmaya başlayalım.
Domain Sorgulama ve Tescil Etmek
ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) domain tescili konusunda tekel oluşmasını önlemek amacıyla dünya genelinde denetim yapar ve yetkilendirdiği firmalar üzerinden domain tescil edilmesini sağlayarak tüm dünyada ve her isteyenin eşit şartlarda domain tescil etmesine imkan tanır. Bu sayede ilk gelen alır mantığıyla herkes tarafından görece sabit fiyat üzerinden tescil işlemleri gerçekleştirilir.
İlk defa tescil edilecek bir domaine sahip olmanın yolu öncelikle domain tesciline imkan sağlayan firmaların web sitelerinde domain sorgulama yapmaktır. Boşta ve tescil edilmemiş domainleri ancak bu şekilde bulabilirsiniz ve domain tescili en az bir yıl en fazla 10 yıl sürelerde yapılabilmektedir.
Bu hizmeti veren firmaların web sitesinden kayıt olarak kendinize bir kullanıcı hesabı oluşturun sonrasında boşta olan domainleri sorgulayıp istediğiniz domainleri kendi adınıza tescil edebilirsiniz.
Sanılanın aksine domain adresleri satın alınan değil, kiralanan dijital varlıklardır. Bir domain tescil ettiğinizde o domain (alan adı) en az bir en fazla on yıl sizin kullanımınıza sunulur. Bu süre “tr” uzantılı domainlerde beş yıldan fazla olmamaktadır.
Tescil ettiğiniz domaini isterseniz bir hosting ile ilişkilendirebilir ve bir web sitesi oluşturabilir, isterseniz park eder, isterseniz ilgili başka insanlara pazarlayarak ticaretini yapabilirsiniz.
Domain Yenilemek
Sahip olduğunuz bir domaini kullanım süreniz dolmadan yenileme yapmak gayet kolay ve mümkündür. Kullanıcı hesabınıza girerek “Domainlerim” menüsüne gelip “Yenile” butonuna basarak domaininizi istediğiniz süre kadar uzatabilirsiniz ve bu süre mevcut kullanım sürenize eklenir.
Görüldüğü üzere domain yenilemek istenildiği zaman gerçekleştirilebilen gayet basit bir işlemdir. Şimdi isterseniz yenileme süresi kaçırılan bir domaine neler olur onları konuşalım.
Yenileme Süresi Geçen Domainlere Ne Olur?
Bazen insanlar yenileme tarihlerine dikkat etmedikleri için domainin yenilenme işlemini kaçırabiliyor. Aslında domaini yenileme tarihi geçtikten hemen sonra domain başkalarına da açılmıyor, uzantısına göre değişen sürelerde olmak üzere sizden başka kimse domaini tescil edemiyor.
Bu süre de alan adınızın uzantısına ,TLD’sine (Top Level Domain) göre değişen sürelerde oluyor. “.COM” uzantılı alan adlarında 35-40 gün arasında tekrar yenileme yapabilirsiniz ancak bu süre içinde cezaya düşme durumu olursa yenileme maliyeti yükselecektir.
Yenileme süresi biten domainler için süreç aşağıdaki şekilde oluyor.
On-Hold Status (Beklemede Statüsü)
- İlk 4-5 gün içinde alan adınızı tekrar yenileyebilirsiniz.
- Firmadan firmaya değişmekle beraber 3-4 gün içinde web sitenizin domain üzerinden yayınında ve mail hizmetlerinde kesintiler olacaktır. Ancak hala domain tescilini yapma fırsatınız vardır.
- Yine firmadan firmaya değişmekle beraber 30-40 güne kadar sonra bile normal bir ücret karşılığında veya az bir farkla yenileme yapmanız hala mümkündür.
- 45. gün ise On-Hold süreci bitiyor ve son kurtarma şansı olan yeni bir süreç başlıyor. On-Hold süresi her alan adı uzantısı için (TLD) aynı olmayacaktır.
Redemption Period
Bu süreçte domain sahibi hala kurtarma şansına sahiptir. Bu işlem sadece ICANN tarafından belirlenen 80 USD ceza ücreti ödeyerek mümkün. Bu süreç için ICAAN kullanıcıya “restore and renew” yani kurtarma ve yenileme yapabilmek için oluşturulmuştur. Bu süre de 30 gün sürmektedir.
Pending Delete (Silinmesi Bekleniyor) Süreci
Bu sürece giren bir domain kimse tarafından tescil edilemiyor. 5 gün süren bu sürece giren domain artık silinme sürecine girmiş oluyor. ICANN’ın, domain silme süreci için ürettiği politikaya buradan ulaşabilirsiniz.
Bu süreç bittikten sonra domain tekrar tescil edilebilir hale gelmiş oluyor. Ancak tescili ilk kimin alabileceği konusu domain backorder işlemi sayesinde çözülüyor.
Domain Backorder (Ön Sipariş) Nasıl Yapılır?
Domain Backorder, cezaya düşmüş ve halihazırda yenilenmemiş bir domain için ön ödeme yaparak sipariş oluşturma işlemidir. Bu hizmeti veren bazı firmalardan takip ettiğiniz ve hedeflediğiniz domain için bir hizmet ücreti karşılığında ön sipariş oluşturabilirsiniz.
Bu süreçte başkaları da aynı domain için backorder oluşturduysa iş açık artırma metoduyla sonuçlanır. Ne kadar çok kişi domaini tescil etmek isterse ve açık artırmada oluşan değer üzerinden tescil işlemi gerçekleştirilir.
Yani backorder yapılan her domain alınacak diye bir kaide yoktur. Başarılı olunmadığı durumlarda hizmet veren firmaya değişen koşullarda para iadesi alınabilmektedir. Kimisi servislerinde kullanabileceğiniz krediye çevirerek sistemde kullanmanıza izin verirken kimisi ücret iadesi yapabilir.
Backorder hizmeti veren firmalardan araştırma yaparak istediğinizi seçebilirsiniz.
Bir Domainin Yenileme Tarihini Nasıl Kontrol Ederim?
Domain Whois sorgulama yaparak domainin kim tarafından veya kimin aracılığıyla tescil edildiğini görebilirsiniz. Whois ekranında ayrıca “Registery Expire Date” adıyla görülen tarih domainin tescil bitiş tarihidir. Bu tarihe yaklaştıkça tekrar kontrol etmeniz ve yenilenip yenilenmediğine bakmanız gerekiyor.
Sizin de takip ettiğiniz ve projenize uygun domainler varsa domain backorder işlemiyle alabilirsiniz. Şansınız açık olsun…
